Bu son suyagi yaxlitligining konservativ tarzda deyarli davolab bo‘lmaydigan anatomik buzilishi. Ko‘pchilik hollarda, patologiya jarrohlik yo‘li bilan davolanadi, ularning bir turi osteosintezdir. Son bo‘yinchasi sinishidagi osteosintez — bu son suyagi bo‘laklarini qayta joylashtirish va ularning qattiq usulda mahkamlash amalga oshiriladigan operatsiya.
Son bo‘yinchasi sinishida jarrohlikning asosiy maqsadi — sinish zonasida suyak bo’laklarining to’g’ri holatini tiklash, ularning harakatsizligini son suyagi bo’yinchasining to‘liq birikishiga qadar saqlab turish.
Son bo’ynchasini operatsiya qilishda turli xil konstruktsiyalar — metall spitsalar, tishli va o‘qli tizimlar (vintlar), diafizar plastinali qurilmalardan foydalaniladi. Osteosintez tizimlari korroziyaga chidamli bo’lishi va inson tanasi to’qimalariga biologik mos bo’lishi kerak bo’lgan titan yoki po’lat asosidagi maxsus metall qotishmalaridan tayyorlanadi.
Son suyagi bo‘yinchasi sinishida uning qismlarini qayta joylashtirish (to’g’ri joyga qo’yish) operatsiyasi quyidagi hollarda talab qilinadi:
Siljish bilan sinish
Bo‘laklarga bo‘linish bilan sinish
Aralash jarohatlar Suyakning noto‘g‘ri o‘sishi, soxta artroz va boshq
Son bo‘yinchasining sinishida osteosintezning muvaffaqiyatli natijasiga erishish uchun uning joylashuvi, jarohatlar sohasidagi suyakning qon bilan ta’minlanishining buzilish darajasi ham hisobga olinadi. Siljish bilan kechadigan subkapital sinish, son suyagi boshchasi qon ta’minotining sezilarli darajada buzilishi va aseptik nekroz ehtimoli muvaffaqiyatli operatsiya ehtimolini sezilarli darajada kamaytiradi.
Son suyagi bo’ynining sinishidagi osteosintez ikkita asosiy — ekstramedullyar va intramedullyar usul bilan amalga oshiriladi. Bu usullarning ikkalasi ham ichki (botiriladigan) osteosintezning bir turidir, ammo ekstramedullyar osteosintezda, konstruktsiyalar ilik kanaliga ta’sir qilmaydi, intramedullyar usulda esa, ular u orqali amalga oshiriladi.
Intramedullyar osteosintez — sinishlarni davolashning eng samarali usullaridan biri. U har bir suyak bo’lagining ilik kanaliga qattiq yoki yarim elastik bo’lishi mumkin bo’lgan maxsus qurilmalar — o‘qlar, shtiftlarni kiritishdan iborat.
Mahkamlash elementlarining distal uchlarida tizimning barqarorligini ta’minlash uchun vintlar uchun teshiklar yoki maxsus burmalar mavjud. Intramedullyar osteosintez uchun konstruktsiyalar bilan hatto ko’plab bo’lakli sinishlarni ham tuzatishi mahkamlash mumkin.
Shtiftlar ilik kanaliga uni dastlabki kengaytirishdan keyin yoki kengaytirishsiz kiritiladi. Suyak bitganidan so’ng barcha intramedullyar konstruktsiyalar olib tashlanadi.
Son bo’yinchasi sinishida vintlar bilan osteosintezda suyakka mahkamlanadigan maxsus plastinalar qo’llaniladi.
Son suyagi bo’yinchasi singanda, jarrohlik operatsiyasini imkon qadar tezroq qilish tavsiya etiladi, shuning uchun unga tayyorgarlik tezlashtirilgan tarzda amalga oshirilishi kerak.
Son suyagi bo’yinchasi sinishi tashxisini tasdiqlash, uning tabiatini aniqlash uchun rentgenografiya o’tkaziladi. Kompyuterli yoki magnit-rezonans tomografiyasi sinish sohasida osteosintez o‘tkazish imkoniyatiga ta’sir qiladigan qon ta’minotining buzilishi darajasini baholashga yordam beradi.
Standart tayyorgarlik son suyagi bo‘yinchasini davolash uchun operatsiyadan bir kecha oldin va operatsiya kuni ertalab klizma yoki maxsus preparatlar yordamida ichaklarni tozalashoperatsiya sohasidagi yunglarniolib tashlashni o‘z ichiga oladi. Oxirgi ovqatlanish (yengil kechki ovqat) aoperatiyadan 8-10 soat oldin bo’lishi kerak, u och qoringa o’tkaziladi, operatsiya kuni ertalab ovqatlanmaslik va ichimlik ichmaslik kerak.
Operativ aralashuv ehtimoli haqida davolovchi shifokor xulosasi talab qilinadi.
Operatsiyadan bir kecha oldin yoki bevosita uning oldidan bemor bilan anesteziolog suhbatlashadi, u undan ilgari jarrohlik davolashi o’tkazilgan yoki yo‘qligi, anesteziyaning qaysi turi ishlatilganligi, bemorning dori vositalarga allergiyasi bor yoki yo’qligi, spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilishi yoki yo‘qligi, qanday dorilarni doimiy qabul qilishini aniqlaydi.
Ushbu ma’lumotlar shifokorga optimal anesteziologiya usulini tanlashga yordam beradi. Ko’p hollarda, son suyagi bo’yinchasining sinishidagi osteosintez umumiy narkoz ostida amalga oshiriladi. Ba’zi hollarda epidural anesteziya qilinishi mumkin.
Bemorga shuningdek quyidagi qo‘shimcha tekshiruv ham tayinlanadi:
Ish staji 13 yil
Oliy toifali shifokor
Mutaxassisligi:
— Oldindan to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish orqali tos-son bo‘g‘imini endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imini assistent robot MAKO bilan total endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imining taftishli operatsiyalari
— Tos-son bo‘g‘imini konservativ davolash
Ish staji 5 yil
Mutaxassisligi:
— Oldindan to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish orqali tos-son bo‘g‘imini endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imini assistent robot MAKO bilan total endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imining taftishli operatsiyalari
— Tos-son bo‘g‘imini konservativ davolash
Bemor operatsiya stoliga yotqiziladi va unga narkoz yuboriladi. Operatsiya paytida u hech narsani his qilmaydi va intensive davolash palatasida hushiga keladi va u yerda tibbiy xodimlarning jiddiy nazorati ostida bo‘ladi.
Oyoq kerakli holatda joylashtiriladi. Operatsiya maydoni antiseptik bilan qayta ishlanadi. Keyin jarroh kesishni amalga oshiradi, uning o’lchami yopiq yoki ochiq repozitsiya o‘tkazilishiga qarab 2-3 dan 10-15 sm gacha bo‘ladi.
Yopiq intramedullyar osteosintezda mahkamlash konstruktsiyasi rentgenografiya nazorati ostida son suyagi boshchasining ma’lum bir nuqtasiga burash va maxsus asboblar yordamida 2-3 sm uzunlikdagi kesma orqali kiritiladi.
Ochiq osteosintez katta kesmani (10-15 sm gacha), suyak bo’laklarini joylashtirish, tanlangan mahkamlash tizimini o’rnatishni nazarda tutadi.
Operatsiyaning yakuniy bosqichi – yaraga ishlov berish, uni drenajlash va choklash. Agar tanlangan texnika oyoqning harakatsizligini nazarda tutsa, bemorga gips qo’yiladi.
Son suyagi bo’yinchasi osteosintezi har qanday jarrohlik operatsiyasiga xos bo’lgan umumiy va o’ziga xos asoratlar bilan birga kechishi mumkin. Umumiylariga yuqumli asoratlar, yog’li yoki havoli emboliya, tiqilish pnevmoniyasi, oyoqning chuqur venalari trombozi kiradi.
Asoratlarning oldini olish uchun, jarroh operatsiyadan oldin osteosintezning imkoniyati va uning maqsadga muvofiqligini sinchiklab baholashi, operatsiya vaqtida barcha aseptika va antiseptika qoidalariga rioya qilishi kerak. Bemor operatsiyadan keying davrda shifokorning barcha tavsiyalarini qat’iy bajarishi kerak.
Tos-son bo‘g‘imi markazida son suyagi bo’yinchasining sinishidagi osteosintez zamonaviy usullar va yuqori texnologiyali uskunalar yordamida amalga oshiriladi. Klinikaning tajribali shifokorlari o’z faoliyatlarida faqat eng yaxshi tajribadan foydalangan holda o’z malakalarini doimiy tarzda oshirib boradilar.
Markaz xodimlari davolanish jarayoni, bemorlarning tiklanishi imkon qadar tez, qulay va eng yaxshi natijalar bilan o‘tishi uchun barcha sa’y-harakatlarni amalga oshiradilar.
Operatsiyadan so’ng bemor darhol intensiv davolash bo’limiga yoki palatasiga o’tkaziladi, aralashuv o‘tkazilgan joyga sovuq kompres qo’yiladi, antibiotikli davolash, og’riq qoldiruvchi dorilar, agar kerak bo’lsa — boshqa dorilar tayinlanadi. Operatsiyadan keying yotish rejimi uzoq bo’lmasligi kerak, maksimal 1-2 kun, erta faollashtirish operatsiyadan keyingi asoratlarning oldini olishga va tiklanishni tezlashtirishga yordam beradi. Biroq, operatsiya qilingan a’zoga yukni kamaytirish kerak, bemor qo’ltiq tayoqlarida harakatlanishi kerak. Erta tiklanish davrida nafas olish mashqlari va tiqilishing oldini olish uchun uqalash amalga oshiriladi. 10-12 kundan keyin olib tashlanadigan choklarni qayta ishlash kerak.
Operatsiya jarohati bitganidan so’ng, bemorga soni va intensivligi asta-sekin ortib boruvchi tiklovchi muolajalar buyuriladi. Bularga quyidagilar kiradi:
Oyoq faoliyatini to’liq tiklash va odatiy turmush tarziga qaytish vaqti ham quyidagi ko‘pgina omillarga bog‘liq: bemorning yoshi, uning sog’lig’ining holati va umuman jismoniy holati, sinishning og‘irligi, operatsiyadan keyingi asoratlarning yo’qligi yoki mavjudligi. Reabilitatsiya davri 3-6 oydan 12 oygacha davom etishi mumkin.
O‘zingizga cheklovlarsiz harakat erkinligini sovg‘a qiling
5 yil davomida DAA usuli yordamida 3 mingdan ortiq bemorni faol hayotga qaytardik
