3-darajali koksartroz kasallikning o‘tkazib yuborilgan bosqichi bo’lib, pay va bo‘g‘im atrofidagi tuzilmalarning sezilarli darajada yemirilishi bilan tavsiflanadi. Ushbu shaklni boshdan kechirayotgan bemorlar har bir qadamda chidab bo’lmas og’riq his qilishadi, hatto o’tirish ham chidab bo’lmas og‘riq berishi mumkin. Harakatchanlikni tiklash va og’riqni yo’qotish uchun bu holat ko’pincha jarrohlik aralashuvni talab qiladi.
Koksartrozning oxirgi, uchinchi bosqichi — eng og’iri. U bo‘g‘imdagi qaytarilmas shikastlanishlar bilan tavsiflanadi. U bo‘g‘im tirqishining to’liq yoki qisman birlashishi bilan ajralib turadi. Bunday patologik o’zgarishlar natijasida tos-son bo’g’imi butunlay harakatsiz bo’lib qoladi, bemor esa — ishlash qobiliyatini yo‘qotadi. Bunday holda konservativ davolash samarasiz va faqat klinik alomatlarni bartaraf etish uchungina qo‘llaniladi. Harakat funktsiyasini tiklashning yagona usuli— jarrohlik.
3 darajali koksartrozning rivojlanish xavfi omillari:
Ish staji 13 yil
Oliy toifali shifokor
Mutaxassisligi:
— Oldindan to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish orqali tos-son bo‘g‘imini endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imini assistent robot MAKO bilan total endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imining taftishli operatsiyalari
— Tos-son bo‘g‘imini konservativ davolash
Ish staji 5 yil
Mutaxassisligi:
— Oldindan to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish orqali tos-son bo‘g‘imini endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imini assistent robot MAKO bilan total endoprotezlash
— Tos-son bo‘g‘imining taftishli operatsiyalari
— Tos-son bo‘g‘imini konservativ davolash
Inson tanasining barcha bo’g’imlari orasida, tos-son bo‘g‘imi, eng katta bo’g’im hisoblanadi. U har kuni og’ir yukni ko’targanligi sababli odam kundalik harakatlarni amalga oshiradi: yuradi, yuguradi, sakraydi, og’ir yuklarni ko’taradi. Shuning uchun ham bo‘g‘imning degenerativ-distrofik o’zgarishlar, ya’ni aynan — koksartroz rivojlanishiga juda moyil bo’lishi ajablanarli emas
Bo‘g‘imda qon aylanishning buzilishi Shikastlanishlar Ortiqcha vazn Genetic moyillik
Gormonal muvozanatning buzilishi
Somatic kasalliklar
Haddan tashqari jismoniy yuklamalar
Gipodinamiya
Anamnezdagi artrit
Koksartrozning dastlabki bosqichlari sust alomatlar bilan kechadi. Ko’p hollarda tos-son bo‘g‘imi sohasida yengil og’riq va noqulaylik kuzatiladi. Jismoniy zo‘riqishlar paytida og’riqli hislar paydo bo’ladi, biroq ular dam olishdan keyin ketadi.
holatida ham qattiq og‘riq. Og‘riq hissi, hatto tungi paytlarda ham o‘zidan-o‘zi paydo bo‘ladi. Shu sababli bemorlar ko‘pincha uyquning buzilishi va uyqusizlikdan shikoyat qilishadi. Og‘riq chov va son sohalariga ham tarqaladi.
Oyoq, shikastlanish tomonidan ozg‘in va kaltaroq bo‘lib qoladi, ozg‘in ko‘rinish oladi.
Shikastlangan oyoq majburiy holatga o‘tadi va ichkariga qayriladi.
O‘yg‘onishdan so‘ng cheklanganlik va harakatchanlikning qiyinlashishi hissi. Bu noqulay hisni yengillashtirish uchun 20-40 daqiqa davomida chigilni yozish yoki uni “tarqatish” kerak.
Faqat quyidagi yordamchi vositalar yordamida harakatlanish mumkin: aravachalar, hassalar, yurish moslamasi yoki qo‘ltiqtayoqlar.
Tashxislash va tos-son bo‘g‘imining joriy holatini baholash uchun kompleks tashxislashdan foydalaniladi:
Qo‘shimcha tadqiqot sifatida va MRT o‘tkazish mumkin bo‘lmagan holatlarda tayinlanadi
Arzonligi va ma’lumotliligi bilan ajralib turadigan asosiy usul
Kam qo‘llaniladi, ammo bo‘g‘im tuzilmalari va yumshoq to‘qimalarning holatini baholash imkonini beradi
Qonning umumiy va biokimyoviy tahlili, С-reaktiv oqsil, revmatoid omil
3 darajali koksartrozni operatsiyasiz davolash quyidagilarga yo‘naltirilgan:
Quyidagi hollarda 3 darajali koksartrozni jarrohlik yo‘li bilan davolash buyuriladi:
Koksartrozni operativ davolashning asosiy usuli endoprotezlashdir. Operatsiya shikastlangan bo‘g‘imni titan implantga almashtirishni nazarda tutadi. Bu oyoq biomexanikasini samarali tiklash va bemorni to‘laqonli hayotga qaytarish imkonini beradi.
Asoratlar bo’lmaganda va shifokorga o‘z vaqtida murojaat qilinganda amalga oshiriladi. Davolash taktikasi har bir klinik holatning xususiyatlarini hisobga olgan holda qat’iy individual tarzda tanlanadi.
Dori vositasining turi, uning dozalanishi,necha mart ava qancha vaqt daomida qabul qilishni shifokor individual tarzda belgilaydi. Ko‘pchilik hollarda quyidagilardan foydalaniladi:
Davolash jismoniy tarbiyasi barcha ortopedik kasalliklar, shu jumladan koksartroz uchun ham yuqori samaradorligi bilan ajralib turadi. Ammo 3 darajali TSB artrozi kuchli og’riqlar bilan birga kechadi, shuning uchun, eng kichik jismoniy yuklama ham bemor uchun qiyinchilik tug‘diradi. Shuning uchun,davolash jismoniy tarbiyasi mutaxassisi bo’g’imga to’g’ri yuklama bilan shaxsiy mashg’ulot rejasini tuzadi.
Fizioterapiya muolajalari dori vositalarining ta’sirini kuchaytiradi, bemorning ahvolini yaxshilaydi va asoratlar rivojlanishining oldini oladi. Koksartrozda quyidagilar buyuriladi:
U to‘qimalardagi qon aylanishini yaxshilash, bo‘g‘imning harakatchanligini oshirish va mushaklarni mustahkamlashga qaratilgan. Uqalashni faqat qattiq og‘riq bo‘lmaganda bajarish mumkin.
3 darajali koksartrozda oqsil, uglevodlar va mikroelementlarning kunlik normasini iste’mol qilishni nazarda tutuvchi parhez tayinlanadi. Ovqatlanish ratsioni go‘sht, baliq, sut mahsulotlari, bo‘tqalar, yangi meva va sabzavotlarni o‘z ichiga olishi kerak.
Quyidagilar koksartrozning rivojlanishi va kuchayishining oldini olishga yordam beradi:
Yuqorida aytib o’tilganidek, 3 darajali tos-son bo‘g‘imi koksartrozini konservativ davolab bo‘lmaydi. Kasallik rivojlanishining ushbu bosqichida tos-son bo‘g‘imida qaytarilmas patologik o’zgarishlar sodir bo‘ladi. Uning anatomik shakli va funksionalligi faqat jarrohlik aralashuvi orqali tiklanishi mumkin. Operatsiyaning samaradorligiga qaramay, u quyidagi hollarda amalga oshirilishi mumkin emas:
Tos-son bo‘g‘imini endoprotezlash
3-darajali koksartrozni davolash operatsiyasi yemirilgan bo’g’inni sun’iy implant bilan almashtirishni — shikastlangan to’qimalarni olib tashlash, uni yemirilgan bo’g’imni almashtirishni nazarda tutadi.
Ha, ko’pchilik bemorlar muvaffaqiyatli davolanish va reabilitatsiyadan keyin faol hayotga qaytadilar. Biroq, bu vaqt va kuch talab qilishi mumkin. 3 bosqichdagi koksartrozni davolashning jarrohlik usullari bemorlarga avvalgi faolligiga qaytish imkonini berib hayot sifatini ancha yaxshilashi va bo’g’imlarning harakatchanligini tiklashi mumkin.
Prognoz ko‘plab omillarga bog‘liq, xususan:
Operatsiyadan keyin quyidagi cheklovlar mavjud bo‘lishi mumkin:
Davolashning jarrohlik usullariga quyidagilar kirishi mumkin:
O‘zingizga cheklovlarsiz harakat erkinligini sovg‘a qiling
5 yil davomida DAA usuli yordamida 3 mingdan ortiq bemorni faol hayotga qaytardik
